Maskeler ve Buğu Problemi
08-08-2018
15:15
MASKELER VE BUĞU PROBLEMİ
Suyun kırılma indisi farklı olduğu için sualtında çıplak gözle baktığımızda cisimleri net göremeyiz. Gözümüzün normal işlevini yapabilmesi için gerekli olan doğal ortamın yani bir hava odacığının sağlanması görevini yapan ekipmana maske adı verilir.
Maskeler farklı boy ve kalıplarda üretilirler. Bunun sebebi milyonlarca farklı yüz şeklinin olması ve birisinin yüzüne çok iyi oturan bir maskenin diğerinin yüzüne oturmamasıdır.
Maske seçerken ve denerken belli kriterler vardır. Doğru seçim yapmak için önce bir maskenin nasıl olması gerektiğine ayrıntılarıyla bakmakta fayda vardır.
MASKENİN BÖLÜMLERİ:
1. ETEK
2. ÇERÇEVE
3. CAM
4. KAYIŞ VE TOKALAR
1. MASKE ETEĞİ
Maske eteği, oküler orbitin (göz çukuru) dışından dolaşarak burnu da içine alan ve yüzün şekline uyumlu esnek maddelerden imal edilen kısımdır.
80li yılların sonuna kadar kauçuk ve türevi günümüzde ise silikon materyallerden imal edilen etek kısmı, maskenin en önemli bölümüdür. Zira eğer etek kısmı yüzümüze oturmuyorsa maske su alır ve işlevini yerine getiremez.
İlk icat edildiği günden bu güne kadar şekil itibariyle belki de en az geliştirilebilen kısım etek kısmıdır. Çünkü insan yüzü her ne kadar farklı şekillerde olsa da maske görevi itibariyle yüzün belli bir kısmını kaplamak zorundadır ve bunun üzerinde çok fazla oynama yapılamaz.
Etek burnu içine alır çünkü dalış esnasında artan basınca göre maskenin içindeki basınç etkisiyle hacmen azalan havayı burundan üfleyerek tamamlamak yani maskenin içindeki ve dışarıdaki basıncı birbirine eşitlemek gerekir. Bunu yapmazsak dalış maskesinin içinde azalan basınç karşısında gözün ağ tabakasında bulunan damarlardaki kan basıncı, damar çeperini zorlayarak dışarı sızar ve gözde kanlanma olur.
Scuba dalışlarda solunan hava tüp vasıtasıyla sırtta taşındığı için bu işlem dalış performansını etkilemez. Fakat nefesli dalışlarda her saniye altın değerinde olduğu için maske hacminin büyüklüğü ve küçüklüğüne göre negatif ve pozitif etkileri olacaktır. Maske hacmi ne kadar küçükse basınç eşitlemesi için o kadar az hava harcanacak ve dip süresi az da olsa artacaktır. Aksi gibi büyük hacimli bir maskeyi eşitlemek için de fazla hava harcanacak ve dip süremiz negatif yönde etkilenecektir.
Günümüzde etek kısmının imalatında en çok kullanılan ve dalıcıların en çok tercih ettiği materyal silikondur. Silikon hem uzun ömürlü hem de aynı modelin farklı yüzlere rahatça oturmasını sağlayacak şekilde yüzü kavrayabilen bir maddedir.
Silikon; siyah, şeffaf veya gri renklerde olabilir. Konumuz serbest dalış olduğuna göre tercihimiz siyah silikondan yana olmalıdır.
Eğer şeffaf silikon eteğe sahip bir maske kullanıyorsak yüzeyde gezerken veya sığlık yerlerde dalış yaparken bu kısımdan yansıyan güneş ışığı, aynı bir diyafram gibi çalışan gözbebeğinin kendisini kısmasına yol açacak ve görüşte azalma yaşanacaktır. Aynı şekilde şeffaf etek kısmından geçen ışık camdan gözümüze yansıyacak ve yine görüşü olumsuz etkileyecektir.
2. ÇERÇEVE
Çerçeve maskenin tüm parçalarını üzerinde taşıyan ana kasa vazifesini gören kısmıdır. Genelde metal, plastik veya her iki hammaddenin bir arada kullanılmasıyla yapılır fakat günümüzde çerçevesiz maskeler de imal edilmektedir. Bunlara aşağıda ayrıntılarıyla değineceğim.
Çerçeve kısmının farklı ihtiyaçlara göre dizayn edilmiş çeşitleri bulunmaktadır. Maskenin tek, çift veya daha fazla camlı olması veya geniş camlara sahip olmasını sağlayan bu farklı dizaynlardır. Aynı şekilde maskenin etek kısmı yüze oturduğu halde çerçevenin etek üzerinden rahatsız etmesi veya aksi durumlarda bu tasarılara bağlıdır.
Çerçeveye eteğin ne şekilde oturtulduğu maskenin iç hacmini ve buna bağlı olarak görüş açısının genişliğini de etkiler.
3. CAM
Maskenin, göze doğal ortamını sağlayan ve sualtında görüşü sağlayan ekipman olduğunu belirtmiştim. Cam kısmı da sualtına açılan penceremizdir.
Cam diyorum fakat bu kısmın camdan yapılmayan modelleri de bulunmaktadır. Pleksiglas ve türevleri de maske camında kullanılan diğer materyallerdir.
Maske camı tempered yani fırınlanmış cam veya pleksiglas olabilir. Tempered cam pek çoklarının yanlış bildiği gibi basınca dayanıklı cam demek değildir. Fırınlama işlemi herhangi bir kaza sonucu kırılabilecek yapıda olan camın kırıldığı zaman dalıcıya zarar vermeyecek şekilde keskin kenarları olmadan dağılmasını sağlar. Bununla bağlantılı olarak; Pleksiglas türevi materyaller camdan daha esnek olduğu için tercih edilmektedir.
Cam farklı renk ve şekillerde olabilir. Zıpkınla balık avında reflekte camlı maskeler kullanılmaktadır. Bu özellikteki camlar avın, avcının tehditkar bakışlarını görmesini engelleyerek ürkmemesini sağlar.
Görme kusuru olanlar için optik maske camları da; 0,50 derece artışla miyop ve hipermetrop için imal edilmektedir. 0,50 derece artmasının sebebi ise suyun objeleri daha büyük ve yakın göstermesidir. Astigmat için cam yapılmamakla beraber suyun kırılma indisi belli bir dereceye kadar bu kusuru tolere etmektedir.
4. KAYIŞ VE TOKALAR
Kayış ve tokalar başımızın arkasından dolaşarak maskeyi yüzümüzde tutmaya yarayan parçalardır.
Maske seçerken kayışının maske eteği ile aynı materyalden yapılmış olmasına dikkat edin. Zira etek kısmı çok kaliteli materyalden imal edilmişken, kayışı daha zayıf materyallerden imal edilmiş bir maske kısa bir süre sonra masraf çıkarabilir.
Kayışların üzerine geçirilebilen veya doğrudan kayış olarak kullanılabilen neopren maske kayışları da bulunmaktadır. Bu kayışlar başın arkasını daha iyi sararak başlıksız yapılan dalışlarda bu bölümü soğuktan korumaya ve özellikle uzun saçlı dalıcılarda silikon ve türevi elastiki maddelerde oluşan dolaşmaları engeller.
Toka kısımları da olabildiğince rahat ayarlanabilecek şekilde fakat karmaşık yapıda olmamalıdır. Toka kilit sistemleri, genelde sadece kayışın ucunu çektiğiniz zaman rahat çalışan ve gevşetmek istediğiniz zaman ekstra bir düğme veya tırnağı kullanarak bu işlemi gerçekleştirebileceğiniz yapıdadırlar.
Tokaların çerçeveye oturduğu kısımların oynar olması rahat kullanım için avantaj olacaktır.
Ayrıca çerçeve ile farklı maddeden yapılmış tokalar farklı maddelerin birbirini aşındırabileceği düşünülerek tercih edilmemelidir.
Maskelerin genel parçalarına kısaca geçtikten sonra geniş görüşle ilgili biraz bilgi vermekte fayda var.
Maskenin iç hacmi ne kadar ufaksa yüze o kadar yakın demektir. Ve bu yakınlıkta görüş açısını genişletir.
Geleneksel maskelerde en küçük iç hacim çift camlı maskelerde bulunur. Burada çift cam ile ilgili sürekli yapılan bir yanlışa da değinmek gerekiyor. Çift camlı maske normal pencere camları gibi arka arkaya iki cam olan maskeler değildir. Yekpare bir cam yerine iki göz için ayrı bölümlere sahip modellere çift camlı maske denir.
Yapı itibariyle çift camlı maskeler daha küçük iç hacim ve buna bağlı olarak daha geniş görüş açısına sahiptir.
Çerçeve kısmında adı geçen çerçevesiz maskeler bu konuda dalışın geldiği son noktadır. Yukarıda 4 bölümden oluştuğunu söylediğimiz geleneksel maskelerin aksine bu modellerde çerçeve kısmı yoktur. Silikon etek doğrudan cam üzerine sabitlenerek çerçevenin kapladığı hacim yokedilmiş ve maske yüze en yakın pozisyona gelmiştir. Bu yakınlaşma sayesinde iç hacim de ufalmış ve maske eşitlemek için minimum hava gerekir hale gelmiştir.
Hatta tek camlı bir maskeyi bile nefesli dalışta kullanabilmek mümkün hale gelmiştir.
Dalış Maskesi modellerini inceleyin
