Neopren ve Elbise I
Neopren Dupont tarafından geliştirilen
Polikloropren maddesinin ticari ismidir.
Kimya dersinde olmadığımız için daha fazla ayrıntıya girmeden gerçek hayatta
ihtiyacımız olan bilgilere geçiyorum.
NEOPREN ÇEŞİTLERİ VE KULLANILDIĞI YERLER:
CR(CHLOROPRENE) NEOPREN
Dalış, sörf gibi suasporları elbiseleri, eldivenleri ve aksesuarları
SBR(Styrene Butadiene Rubber) NEOPREN
Sportif ve medikal koruyucu aksesuarlar, çanta, içecek kaplarının ısısını
korumak, ayaklık, koltuk kılıfı, cep telefonu kılıfı, at battaniyesi, at
dizlikleri, mousepad vs
CS NEOPREN
SBR(Styrene Butadiene Rubber) ve CR hammaddelerinin karıştırılmasıyla imal
edilir,
Balıkçı giysileri, Eldiven, çizme, medikal koruyucu, at battaniyesi, sportif
koruyucu aksesuarlar, çantalarvs
Konumuz dalış olduğu için daha çok CR ile ilgileneceğiz. Hoş bazı uyanık
firmalar ucuza mal etmek için at battaniyesi yapımında kullanılan SBRyi, biraz
daha insaflılar ise CS'yi kullanarak dalış elbisesi de yapmaktalar.
Bunları ayırdetmenin en iyi yolu kumaşı üreten firmayı bilmektir.
Yamamoto, Sheico, Heiwa, Deiwa, NamLiong gibi firmaların ürettiği kumaştan
dikilen elbiseler başı çekmekteler.
Fakat çoğu satıcı kumaşın ne marka olduğunu bilmez veya açıklamaz.
Konuyu daha iyi anlayabilmek için neoprenin nasıl yapıldığını öğrenmemiz
gerekiyor.
NASIL YAPILIR: (Evde denemeyin)
Büyük bir kazanda kaynatılarak hamur haline getirilen boncuk halindeki
hammadde, içine nitrojen (bildiğimiz havanın oksijensiz olanı) püskürtülerek
dev tepsilere dökülür.
Burada belli bir kalınlıkta ve ölçüde plakalar haline dönüşerek soğumaya
bırakılır.
İçine püskürtülen nitrojen küçük kabarcıklar halinde plakanın içinde kalır.
Ana hammadde kauçuk olduğu için su, içinde barındırdığı kabarcıklar sayesinde
de ısı geçirmez bir kumaş elde edilir.
Daha sonrasında genelde 0,5 - 9 mm aralığında kalınlıklarda kesilerek elbise
veya aksesuar olma yoluna çıkar.
Kumaşın tek tarafı (genelde dış kısmı) jarse, likra vb kumaşlarla kaplandığında
Açık Hücre (Opencell)...
Her iki tarafı da kaplandığında ise Kapalı Hücre (Closed Cell) adını alır.
Kumaşın bir tarafına özel ısıl veya baskı işlemi yapıldığında ise çeşit
çoğalır:
Smooth: Pürüzsüz hale getirilmiş yüzey
Shark Skin: Adından da anlaşılacağı üzere Köpekbalığı derisi gibi bir yüzey
bunun daha kibarına meshskin diyoruz
Diamond Skin: Elmas desenli
Glide Skin: İnce boya tabakası ile kaplanmış gibi durur
Engin Skin: Benim siluetimin basıldığı yüzey gibi işin iyice suyu da
çıkarılabilir.
AÇIK HÜCRE ELBİSELER:
Bir tarafı fabrikadan çıktığı gibi kalan, sadece dış yüzeyi işlem gören
elbiselerdir.
Açık Hücre/Jarse
Açık Hücre/Likra
Açık Hücre/Smooth
Açık Hücre/Mesh
Kombinasyonlarında bulabilirsiniz.
Açık Hücre/Jarse, Açık Hücre/Likra
Daha çok serbest dalış ve avcılıkta kullanılan bu modeller tek tarafı kaplı
olduğu için elastikiyeti daha yüksektir. Buna bağlı olarak daha rahat hareket
etmeye olanak sağlar.
İç kısmı vücuda çok iyi tutunduğundan çok az su alır ve ısıl koruması daha
yüksektir. Bu yüzden de suda uzun zaman geçirmenize imkan tanır.
Kuru giymek hemen hemen imkansızdır. Yazın suda rahatça giyinilebilir. En rahat
şekli ise bebe şampuanını sulandırıp elbise içini kaygan hale getirmektir.
Açık Hücre/Smooth
Dışı pürüzsüz olduğundan serbest dalışlarda veya derin su avlarında kullanılır.
Dışında herhangi bir kaplamanın olmaması sayesinde su tutmaz.
Özellikle gün içinde farklı yerlerde dalış yapacaksanız bot veya tekne üzerinde
bir yerden diğerine giderken vuran rüzgardan etkilenmez, buna bağlı olarak da
üşümezsiniz.
Açık Hücre/Mesh
Smooth elbiseyle aynı kategoride değerlendirilebilir fakat smooth yüzey
çarpmalara veya zorlanmalara meshskine göre daha az dayanıklıdır. Çok derinle
veya performansla işi olmayan daha çok kayaları seven dalıcılar tarafından
tercih edilir. Bot veya tekne seyahatlerinde smoth ile aynı özelliği gösterir
ve üşütmez.
KAPALI HÜCRE ELBİSELER:
Neoprenin her iki tarafı da kaplandığında Kapalı hücre adını alır.
Bu kaplamalar:
Jarse/Jarse
Jarse/Likra
Plush/Likra
Plush/Jarse
Jarse/Supratex
Jarse/Kevlar
Jarse/Smooth
Jarse/Glideskin
ve bunların envayi çeşit kombinasyonları şeklinde uzar gider.
Kumaşın her iki tarafı da kaplandığı için neoprenin elastikiyeti iyice azalır.
Bu yüzden eskiden tüplü dalışlarda robot gibi gezilmekteydi. Bu kadar esnemeyen
bir elbiseyi giymek içinde her tarafında fermuar olması da elzemdi.
Teknoloji ilerledikçe likra vb daha esnek kaplamalar ortaya çıktı ve dalıcılar
daha rahat hareket etmeye başladı.
Zamanımızda üretilen elbiselerde yukarıda saydığım kombinasyonların çoğunu aynı
elbise üzerinde görebilirsiniz.
İçi tamamen plush kaplı bir elbisenin, kol, ayak bilekleri ve yüz çevresi
smooth veya glideskin
Omuzlar, dizler, dirsekler Supratex veya Kevlar kaplamalı
Boyun, bel ve diz arkaları likra veya türevi esnek kaplamalı olabilir.
Fakat teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin Kapalı hücre elbiseler açık hücre
kadar rahat olmayacaktır.
Hoş zaten scuba dalışlarda o kadar ekipman ile ne kadar rahatlık gerektiği de
ayrı konu.
Açık hücre neden scubada kullanılmaz?
Açık hücre elbiseleri scubada kullanmak elbisenin ömrünü 5 kat kısaltır.
Serbest dalışta dip süresi scuba ile kıyaslandığında oldukça kısadır.
Elbise her iniş çıkışta basınca maruz kalarak önce incelip sonra eski
kalınlığına geri döner.
Scubada açık hücre elbise kullanıldığında kabarcıklar basınç sebebiyle iyice
birbirine yaklaşarak patlar ve birleşir. Elbise incelir ve ısıl korumayı
sağlayan kabarcıklar da kaybolduğu için sadece dış etkilerden koruyan tropik
bir elbise modeli haline gelir.
Bu genel bilgilendirmeden sonra II. bölümde elbiseyi nasıl seçeceğimizi ve nelere
dikkat edeceğimizi işleyeceğiz. Konuyla ilgili sorularınızı aklınıza
takılanları veya eksik gördüklerinizi yazmaktan çekinmeyiniz :)